بهره وری و مدیریت، حلقه های گمشده بحران آب
مسئله آب در ایران به دلیل کمبود منابع و توزیع نامتوازن بارندگی به یک بحران تبدیل شده است. متوسط بارندگی در ایران ۲۵۰ میلی‌متر است که بسیار کمتر از میانگین جهانی است. آب در سه بخش کشاورزی، شرب و صنعت مصرف می‌شود و بهره‌وری در هر سه بخش پایین‌تر از استانداردهاست. آبیاری سنتی و تبخیر منابع آبی در مناطق گرم از مشکلات عمده هستند. ایران باید محصولات کشاورزی با آببری بالا را وارد کرده و تولید برخی محصولات را ممنوع کند. همچنین فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب شرب باید ترویج یابد و قیمت پایین آب که کاهش مصرف را اقتصادی نمی‌سازد، بازبینی شود. اصلاحات فوری در مدیریت و بهره‌وری آب ضروری است.
مسئله آب در ایران از جمله مسائل راهبردی کشور محسوب می‌شود که بی‌توجهی به آن آثار جبران‌ناپذیری را به اقلیم کشورمان وارد می‌سازد. ارزیابی‌ها و پیش‌بینی‌های علمی حاکی از آن است که در دهه آتی حتی با بالاترین راندمان و بهره‌وری ممکن در مصرف آب، برای تأمین نیازهای کشور آب کافی در اختیار نخواهیم داشت. در حال حاضر نیز شاهد به وجود آمدن برخی اختلافات بین استانی درمورد تخصیص منابع آب هستیم. از این روست که مسئله آب در ایران به “بحران آب” لقب گرفته است. متوسط بارندگی در جهان در حدود ۸۶۰ میلی‌متر است و این در حالیست که متوسط دراز مدت این رقم در ایران ۲۵۰ میلی‌متر است. توزیع بارندگی در ایران ناهمگون است به نحوی که یک درصد از مساحت ایران بارشی بیش از ۱۰۰۰ میلی‌متر دارد و میزان بارندگی در مناطقی همچون حوضه آبریز شرق کشور در حدود ۱۴۸ میلی‌متر است. به‌طور کلی آب در سه بخش کشاورزی، شرب و صنعت مصرف می‌شود. سهم مصرف آب هر یک به نسبت زیر است:
آمار بهره‌وری آب در هر سه حوزه مصرفی را پایین‌تر از استاندارهای موجود نشان می‌دهد. در حوزه کشاورزی، آبیاری سنتی منابع آبی را از بین میبرد. در بعضی مناطق به علت گرمای بالای هوا بخش زیادی از منابع آبی (پشت سدها و در مسیر انتقال) به صورت سطحی تبخیر می‌شوند. بنابراین ذخیره و هدایت آب نیاز به اصلاحات تخصصی و فوری دارد.
مسئله آب مجازی نیز باید پیگیری شود. کشوری مانند ایران که با بحران کم‌آبی مواجه است به هیچ عنوان نباید صادرات آب مجازی داشته باشد. دولت می‌بایست در طراحی الگوی کشت مناطق با مشوق‌های در دسترسش صادرات آب مجازی را کنترل نماید. خودکفایی در تمام محصولات کشاورزی اساسا مطلوب نیست و ایران که کشوری خشک است می‌بایست محصولات کشاورزی که آببری بالایی دارند را از کشورهای همسایه خود وارد کند و تولید بعضی محصولات کشاورزی را در کشور ممنوع کند. لازم به ذکر است به طور کلی ارتقای بهره‌وری کشاورزی موجب کاهش نیاز به منابع آبی می‌گردد. بنابراین ارتقا بهره‌وری آب را می توان تابعی از بهره‌وری کشاورزی دانست.
در حوزه آب شرب نیز هدررفت بالایی وجود دارد. فرهنگ صرفه‌جویی آب هنوز گسترش کافی را پیدا نکرده و به خاطر قیمت پایین آب در ایران (تقریبا رایگان) کاهش مصرف آب هم برای بسیاری صرفه اقتصادی ندارد. بخش بزرگی از مصارف خانگی آب مختص به دهک‌های نه و ده می‌باشد که در استخرهای خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موضوع پساب‌ها نیز موضوع مهمی برای جلوگیری از هدررفت منابع آبی می‌باشد. پساب‌ها می توانند بخشی از نیاز صنایع، آبیاری فضای سبز و حتی کشاورزی را تامین کنند.
